İçeriğe geç

Mendeleyev Peryodik Cetvel

  • Rus kimyacı, Dmitri Mendeleyev ve Alman kimyacı Lothar Meyer (Luter Meyer, birbirlerinden bağımsız olarak 1869’da Newlands’ın gözlemlerini ve diğer bazı bilgileri de kullanarak elementler için çok geniş ve kapsamlı bir tablo önerdiler.
  • Lothar Meyer atom kütlelerine göre bir periyodik tablo oluşturmuş ve ilk kez valans (elektron dizilimi) kavramını kullanmıştır. Fakat Meyer, Mendeleev’den farklı olarak tablonun düzenlenmesinde elementlerin kimyasal özellikler yerine fiziksel özellikleri kullanmayı tercih etmiştir.
  • Rus kimyager Mendeleyev ise elementlerin atom kütlelerine göre sıralandığında düzenli (yani periyodik) olarak yinelenen özellikler gösterdiğini gözlemledi. 63 elementi artan atom kütlelerine göre ve özellikleri birbirine benzeyenler alt alta gelecek şekilde sıraladı.
  • Mendeleev o gün için bilinen her bir element için; elementin sembolünün, bağıl atom kütlesinin(Kütle numarası) ve bazı fiziksel ve kimyasal özelliklerini yazdığı bir takım oyun kartı oluşturdu.
  • Bu kartları kullanarak elementleri (Newlands gibi) artan atom kütlelerine göre yatay bir sütun boyunca sıralamıştır.
  • Bir element mevcut bir sütundaki diğer bir elemente benzer özellik gösterdiğinde ise ikinci yatay sütuna başlamış ve böylece benzer özellik gösteren elementler dikey sütunlara yerleştirilmiştir
  • Her 8 veya 18 elementte bir benzer özelliklerin tekrarlandığını görmüştür. .
  • Bazı uygun olmayan durumlar gördüğünde ise, bu boş yerlere henüz keşfedilmemiş elementlerden kaynaklandığını tahmin etmiş ve bu boşlukları ise soru işareti ile göstermiştir.
  • Mendeleyev, H’i bir kenarda bırakarak Li ile başlayan sırayı, Na ile başlayan sıranın altına yerleştirdi. İlk güçlük K ile başlayan sırada çıktı. Ca ‘ dan sonra o zaman bilinen element Ti elementiydi. Ancak titanın özellikleri alüminyuma benzemediği için alüminyumun altına yerleştirilemedi. Mendeleyev Ca ile Ti arasında bir elementin bulunması gerektiğini söyleyerek iki elementin arasını boş bıraktı
  • Fe, Co, Ni elementleri ile de ayrı bir grup oluşturdu. Ni’den sonra gelen Cu elementinin yaygın iyon yüklerinden biri 41 olduğu için onu K’un altına, iyon yükü +2 olan Zn’yu da Ca’un altına yazdı. Aynı sırada Zn’dan sonra 3 ve 4. grup elementleri bilinmiyor, As biliniyordu.

As için en uygun yer P ‘un altı idi. Mendeleyev, As’i P’la aynı gruba yerleştirerek grubu tamamladı. Daha sonraki yıllarda keşfedilen elementlerle tamamlanan bu tablo kısa periyodik sistem adını aldı.
Mendeleyev, elementleri periyodik sistemde sıralarken atom kütlelerinden çok elementlerin özelliklerini göz önünde bulundurmuştur. Örneğin, I’un atom kütlesi Te’den daha küçük olduğu hâlde, I periyodik sistemde Te’den sonra yazılmıştır. Mendeleyev, bu durumu elementlerin atom kütlelerinin yanlış hesaplandığını ileri sürerek açıklamış ancak kendi görüşünün de hatalı olabileceğini düşünmemiştir .
Mendeleyev, “Elementlerin özellikleri atom kütlelerinin periyodik fonksiyonudur.” demiştir.
Mendeleev’in önerdiği elementler tablosu iki nedenden ötürü Newlands’ın ve diğer bilim insanlarınkinden daha üstündü.
Birincisi, Mendeleev elementleri özelliklerine göre çok doğru bir şekilde gruplamıştı.
İkincisi ise soru işareti ile gösterdiği galyum ve germanyum gibi o dönemde henüz keşfedilmemiş bazı elementlerin özelliklerini çok iyi tahmin edebilmiştir. Örneğin, Mendeleev tablosunda, eka-alüminyum (alüminyumun altında) adını verdiği bilinmeyen bir elementin olması gerektiğini öneriyordu. 4 yıl sonra galyum keşfedildiğinde özelliklerinin eka-alüminyumun önceden tahmin edilen özelliklerine oldukça yakın olduğu görülmüştür

Grup
Sıra

1

2

3

4

5

6

7

8

1H: 1       
2Li: 7

Be: 9,4

B: 11C: 12N: 14O: 16

F: 19

 
3Na: 23

Mg: 24

Al: 27,3

Si: 28P: 31S: 32

Cl: 35,5

 
4K: 39Ca: 40?: 44Ti: 48

V: 51

Cr: 52

Mn: 55

Fe:56,Co:59,Ni:59
5Cu: 63

Zn: 65

? : 68?: 72

As: 75

Se: 78

Br: 80

kimyadenizi.com
6Rb: 85

Sr: 87

? Yt: 88Zr: 90

Nb: 94

Mo: 96

?: 100

Ru:104,Rh:104,Pd:106
7Ag: 108

Cd:112

In: 113

Sn: 118

Sb: 122

Te: 128

J: 127

 
8Cs: 133Ba: 137?Di:138

?Ce: 140

    
9        
10  

?Er: 178

?La:180.

Ta: 182

W: 184

 Os:195, Ir:197, Pt198
11Au: 199Hg: 200

Tl:204.

Pb:207

Bi: 208

   
12   

Th:231

 

U: 240

  

Bazı eksiklikler ve yanlışlar olsa da Mendeleyev’in tablosu gerçek bir periyodik sisteme çok uygundur.
» Elementler, fiziksel ve kimyasal özelliklerine göre gruplandırılarak uygun yerlere yerleştirildiğinde kimi ağır atomlar daha ön sıralarda yer almıştır (Örneğin argon-kripton gibi). Daha sonraki yıllarda elementlerin bu şekilde sınıflandırılmasının doğru olmayacağı gerçeği ortaya çıkmaya başlamıştır.
» Mendeleev ayrıca elementleri artan atom kütlesine göre sıraya dizdiğinde bazı elementlerin özellikleri bakımından girmeleri gereken gruba değil de hemen bir sonraki gruba girdiğini görmüştür. Örneğin, nikelin atom kütlesi kobaltinkinden küçük olduğu hâlde kobaltı önce yazmıştır. Bunun nedeni kobaltın özelliklerinin rodyumunkine benzemesi idi. Mendeleev o dönem bu düzensizliklerin nedenini açıklayamamış ve elementlerin atom kütlelerinin tayininde hata yapılmış olabileceğini düşünmüştü.
» Mendeleev daha sonraki yıllarda tablosunu yeniden düzenlemiştir Bu yeni düzenleme günümüz periyodik tablosunun öncüsü niteliğindedir. Mendeleev’in elementlerin özelliklerinin değişiminde tıpkı Halley kuyruklu yıldızının her 76 yılda bir görünmesi gibi bir “periyodiklik” olduğuna götüren bakış açısı kimya biliminin gelişimine önemli katkılarda bulunmuştur.-
MENDELYEV İN TABLOSU

  •  

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Paylaş