İçeriğe geç

Atom Hacmi Atom Yarıçapı Nedir Karşılaştırma Tanımı Çözümlü Örnek Sorular Çapı

Atom Hacmi Atom Yarıçapı Nedir Karşılaştırma Tanımı Çözümlü Örnek Sorular Çapı

Atom Yarıçapı


Atom yarıçapı iki atomun çekirdekleri arasındaki uzaklığın yarısıdır..Farklı tanımlar olsa da ” iki atomun çekirdekleri arası uzaklığın yarısına atom yarıçapı denir ” tanımı en genel tanımdır.
»» Elektronlar dalga hareketi yaparlar bu nedenle,atomların büyüklükleri tam olarak hesaplanamaz.
»» Metallerde yan yana duran iki metal atomunun çekirdekleri arasındaki uzaklığın yarısıdır.
»» Ametallerin oluştuğu O2 gibi moleküllerde iki atomun çekirdekleri arasındaki uzaklığın yarısıdır.
⇒ Bir periyotta soldan sağa doğru gidildikçe elektron başına düşen çekim kuvveti artar , atom yarıçapı küçülür.
⇒Bir grupta yukarıdan aşağıya doğru inildikçe yörünge sayısı arttığı için atom yarıçapı artar ve atom hacmi büyür
⇒Periyodik sistemin aynı grubunda yukarıdan aşağıya doğru çekirdek yükü artar. Dış katman elektronları, çekirdekten daha uzakta bulunur. Böylece atomun çekirdeğinin elektronu çekme gücü zayıflar, atom yarıçapı artar.


9.SINIF KİMYA KAZANIM TESTLERİ ÇÖZÜMLERİ İÇİN TIKLA


Peryodik Cetvelde Atom Yarıçapı Değişimi

Atom Yarıçapı sağdan  sola artar mı yukarıdan aşağıya artar mı Peryodik  cetvelde nasıl değişir?

                Genel olarak Peryodik cetvelde;
          Sağdan Sola Atom Yarıçapı ARTAR
Yukarıdan Aşağıya  Atom Yarıçapı ARTAR

   

    Atom yarıçapı artar
         


Peryodik cetvelde;

Soldan Sağa Atom Yarıçapı Azalır
Aşağıdan Yukarıya  Atom Yarıçapı Azalır

                                                Atom yarıçapı azalır


ATOM YARIÇAPI ÖRNEKLER Çözümlü Sorular

Örnek:
2He, 10Ne , 18Ar  atom yarıçaplarını  karşılaştırınız.

    
 1.K2.K3.K  
2He2  1.Peryot 8-A
10Ne8 2.Peryot8-A
18Ar 2883.Peryot8-A
kimyadenizi.com

2He, Des 2 ama 8A grubundadır..İSTİSNA….
Üçü de 8-A grubunda
Grup no ları aynı ise yani aynı grupta isler;
Katman sayısına bakılır
Katman sayısı büyük olanın olanın yarıçapı daha fazladır


18Ar  > 10Ne > 2He  
8A       8A         8A
Ya da daha kısa bir şekilde;
Aynı grupta aşağıya doğru çap artar diyebiliriz
AYNI GRUPTA
Örnek:
4Be, 12Mg ,20Ca   atom yarıçaplarını  karşılaştırınız.

     
 1.K2.K3.K4.KKatman sayısı
(Peryot No)
 
4Be2  2.Peryot2-A
12Mg82 3.Peryot2-A
20Ca28824.Peryot2-A

Üçünün de sonu 2 ile biter ,Aynı grup demektir,2-A grubu
Alt alta gelirler.
Grupta yukarıdan aşağıya doğru yarıçap  artar
Yani aynı grupta katman sayısı fazla olanın yarıçapı daha fazladır
20Ca >   12Mg   > 4Be
4K         3K       2 Katmanlı
AYNI GRUPTA
Örnek:
12Mg, 16S ,18Ar    atom yarıçaplarını  karşılaştırınız.

    
 1.K2.K3.K  
12Mg2823.Peryot  2-A .
16S863.Peryot6-A
18Ar2. 883.Peryot8-A

Üçü de 3 katmanlı yani 3. Peryotta
Aynı peryotta sağdan sola doğru yarıçap artar

12Mg……..16S 18Ar


Sola doğru yarıçap  artar
 12Mg> 16S >18Ar
AYNI PERYOTTA
Örnek:
12Mg, 13Al ,18Ar   atom yarıçaplarını  karşılaştırınız.

    
 1.K2.K3.KKatman sayısı
(Peryot No)
 
12Mg822.Peryot2-A
13Al833.Peryot3-A
18Ar2883.Peryot8-A

Üçü de 3 katmanlı yani 3. Peryotta
Aynı peryotta sağdan sola doğru yarıçap artar

12Mg13Al  18Ar


Sola doğru yarıçap  artar
 12Mg> 13Al >18Ar
2-A      3-A    8-A

AYNI PERYOTTA
NOT:
İyonlaşma enerjisindeki 2A 3A  ve 5A 6A istisnasına yarıçapta bakılmaz.
Φ Atom yarıçapı arttıkça doğal olarak atom çapı, atom hacmi  ve atom büyüklüğü de artar
ΦYukarda verilen maddelerle yalnızca AYNI GRUPTA veya AYNI PERYOTTA iseler karşılaştırma yapabiliriz.
Ama farklı peryotlarda iseler veya farklı gruplarda iseler   karşılaştırma yapamayız
Aşağıdaki kurallarla peryodik cetvelin herhangi bir yerindeki  atom veya iyonlarda  genel olarak karşılaştırma yapabiliriz


Atom Yarıçapları Karşılaştırma Atom Çaplarının ve Atom Hacimlerinin Kıyaslanması

»»  Katman sayısına bakılır,Katman sayısı büyük olanın çapı hacmi  va atom yarıçapı daha büyüktür..
7N10-3:2.8.8    2 katmanlı  (2.peryot)

19K19: 2.8.8.1  4 katmanlı   (4.peryot)

11Na11:2.8.1     3 katmanlı (3.peryot)
               19K > 11Na> 7N-3
»» Katman sayısı eşitse, değerlik elektron sayısına bakılır.
Değerlik elektron sayısı küçük olanın atom yarıçapı  daha fazladır.
11Na11 : 2. 8. 1 3 katmanlı  Des:1

12Mg12 : 2. 8. 2 3 katmanlı  Des:2

16S18-2: 2. 8. 8 3 katmanlı     Des:8

Katman sayıları eşit (Hepsi 3 katmanlı) değerlik elektron sayısına bakılır.
Değerlik elektron sayısı büyük olan 16S18-2 dir

16
S18-2 >12Mg12 >11Na11
»»Hem katman ve hem de değerlik elektron sayısı eşitse;
Proton sayısı küçük olanın atom çapı daha büyüktür. Ya da başka bir şekilde p/e oranı az olanın atom çapı daha büyüktür
Yani e başına düşen çekim arttıkça çap azalmıştır.Bu tür atom ve iyonlarda p/e oranına bakılır;
p/e oranı fazla ise Çekim daha fazla, çap daha az demektir..

17Cl18-1 : 2. 8. 8   3 katmanlı     Des:8

18Ar18: 2. 8. 8      3 katmanlı     Des:8

19K18+1 : 2. 8. 8  3 katmanlı      Des:8
      17Cl18-1 >18Ar18> 19K18+1  Atom yarıçapı

p/e 17/18 < 18/18 < 19/18    Çekim kuvveti
p/e oranı en küçük olan p/e =17/18 çekimi en azdır, çapı da en büyüktür (17Cl18-1 )
Örnek:
         11Na10+>12Mg102+>13Al103+ Atom yarıçapları
p/e 11/10 =1,1 < 12/10=1,2 < 13/10 =1,3 Çekim Sıralaması
Çekimi en fazla olan p/e si en fazla olandır.yani 1,3 ile 13Al103+dir
Çapı en fazla olan p/e si en az olandır.yani 1,1 ile 11Na10+
Örnek:
              15P18-3 > 16S-218 > 17Cl-118 Atom yarıçapları

p/e         15/18 < 16/18 < 17/18 Çekim Sıralaması
p/e en küçük olan p/e =15/18 çekimi en azdır ,çapı da en büyüktür (15P18-3)
15Pl18-3 için 1 e başına düşen çekim kuvveti;
18e başına düşen 15 proton çekimi
1e başına düşen           x                   .
x=15/18 proton çekimi düşer

  • p/e oranına her zaman bakılmaz izoelektronik atomlarda bakılır.

Bir atom elektron aldıkça çapı büyür. (- yüklü olursa)
X-3 >X-2 >X-1 >X0

Elektron verdikçe çapı küçülür. (+yüklü olursa)
X0>X+1 >X+2 >X+3
   

11Na11  >  11Na10+

     

12Mg12  12Mg102+ 

   

Yük arttıkça atom çapı azalır
X-3 >X-2 >X-1 >X0>X+1 >X+2 >X+3
Örnek:

Atom yarıçaplarını karşılaştırınız.

16S18-2 >16S16      17Cl18-1 >17Cl17

16S18-2 >17Cl18-1 >16S16 >17Cl17

Örnek:


Atom yarıçaplarını karşılaştırınız.

11Na10+<11Na11   12Mg102+ <12Mg12      13Al103+ <13Al13
 11Na11 >12Mg12 > 13Al13 > 11Na10+>12Mg102+ >13Al103+


Örnek:

11Na..12Mg. 11Na+ .12Mg2+ 
Atom yarıçaplarını karşılaştırınız.
11Na11  >12Mg12  11Na10+ >12Mg102+ 


Atom Yarıçapı Çözümlü Örnek Sorular

Soru:
4Be, 16S, 15P , 19K atom yarıçaplarını  karşılaştırınız.

     
 1.K2.K3.K4.KKatman sayısı
(Peryot No)
 
4Be2  2.Peryot2-A
16S86 3.Peryot6-A
15P285 3.Peryot5-A
19K28814.Peryot1-A

16S ile  15P aynı peryotta
 
 15P  >16
5-A   6A
Katman sayısı en fazla olanın yarıçapı en fazladır
  19K   > 15P  >  16S >4Be 

4K      3K      3K    2Katmanlı


Örnek:
7N, 8O , 20Ca  atom yarıçaplarını  karşılaştırınız.

     
 1.K2.K3.K4.KKatman sayısı
(Peryot No)
 
7N5  2.Peryot5-A
8O6  2.Peryot6-A
20Ca28824.Peryot2-A

7N ile 8aynı peryotta
            7N  > 8O
5-A    6A
Katman sayısı en fazla olanın yarıçapı en fazladır
  20Ca   >   7N    > 8O

  4K         2K       2Katmanlı


Örnek:
7N, 9F,  11Na, 12Mg , 19K  atom yarıçaplarını  karşılaştırınız.

     
 1.K2.K3.K4.KKatman sayısı
(Peryot No)
Grup No
7N25  2.Peryot5-A
9F27  2.Peryot7-A
11Na81 3.Peryot1-A
12Mg82 3.Peryot2-A
20Ca28814.Peryot1-A

7N ile 9aynı peryotta, aynı katmanlı
            7N  > 9F
5-A   7A
11Na ile 12Mg aynı peryotta aynı katmanlı
         11Na  > 12Mg 
1-A   2A
Katman sayısı yani peryot nosu  en fazla olanın yarıçapı en fazladır
  19K  >  11Na  > 12Mg  >   7N  > 9F

4K        3K         3K        2K     2Katmanlı

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Paylaş